English version


Nederlandse versie

Steven's weblogs en columns (nederlands)

Iedereen kan informatie van deze weblog overnemen onder de voorwaarde dat hij/zij blijft verwijzen naar deze weblog.

 

Oktober 1999: IT Architecturen

Zie ook dit Word document

Veranderen is de tegenwoordige manier van leven. Vooral in de informatisering en de automatisering is dit de orde van de dag. In deze column wordt vanuit het zich vormende vakgebied rond informatie-architecturen ingegaan op aangedragen stellingen. De bedoeling is dat hierop gereageerd wordt, zodat discussies ontstaan over en rond informatisering en automatisering.

Het volgende werd afgelopen maand door een internationaal softwarehuis en een Nederlandse universiteit gesteld:

Een informatie-architectuur is een IT-architectuur.

Deze uitspraak is de stelling die ik dit keer wil behandelen.

Automatiseren is het toepassen en introduceren van informatie- en communicatietechnologie (IT, in Nederland tegenwoordig ook ICT). Het acroniem IT wordt gebruikt om allerlei technologieën rond hardware, systeemsoftware, programmeertalen, netwerkcomponenten, databases enzovoort aan te duiden. Deze technologieën zijn over het algemeen bedoeld om breed ingezet te worden. In de praktijk is dat altijd veel breder dan een organisatie nodig heeft. Het is de kunst om de voorhanden technologie zo aan elkaar te knopen dat de organisatie optimaal ondersteund wordt. Dat wil zeggen dat aan die organisatie die functionaliteit geboden wordt die men gebruikt, of in ieder geval gebruiken kan.

Een infrastructuur is 'het totaal van onroerende voorzieningen zoals wegen, bruggen, vliegvelden, havens enz.' (Van Dale Elektronisch Woordenboek). In lijn met deze definitie is een informatie-infrastructuur het totaal van elementen die samen een informatievoorziening vormen. Een informatie-infrastructuur zal daarbij één of meer organisaties van informatie voorzien. Bij het inrichten van een informatie-infrastructuur wordt steeds meer gebruikgemaakt van IT.

Het beeld van de informatie-infrastructuur is de architectuur van de informatie-infrastructuur. Je kunt argumenteren of een informatie-infrastructuur alleen IT omvat, of ook de 'handmatige' informatievoorziening (met bijvoorbeeld ladekasten, potlood, papier en sjablonen) en procedures en werkwijzen. Een IT-architectuur, feitelijk de architectuur van de IT, is de architectuur die de inzet van IT in beeld brengt. Afhankelijk van wat je afspreekt rond de handmatige informatievoorziening, procedures en werkwijzen dekt de IT-architectuur dus de gehele architectuur van de informatie-infrastructuur, of alleen een deel daarvan.

Met automatiseren wordt de informatie-infrastructuur aangepast of uitgebreid door IT in te zetten. Het combineren van de juiste technologieën is daarbij een op te lossen probleem. Het zoeken naar de juiste aansluiting op de organisatie is echter een veel groter probleem. Vooral als je vanuit technologie zou denken. Uitspraken als 'de informatie-infrastructuur werkt nu eenmaal zo, dus organisatie: pas je maar aan' worden steeds minder geaccepteerd. En terecht. De beschikbare technologie kan immers ook anders ingericht worden. En of je dat wilt of kunt, is een normale afweging tussen tijd, geld en kwaliteit.

een informatie-architectuur heeft op zich niets met de inzet van IT te maken

Als voorbeeld: een bank. Banken bestaan al vele duizenden jaren. Je kunt dus zeggen dat bankieren een bekend en gekend vak is. In essentie gaat het om het tegen een vergoeding bewaren van geld van klanten. De bank kan dan met dat geld dingen doen die meer opleveren dan de vergoeding die ze geven. Zo verdienen zij geld. Banken zijn daarbij in al die jaren slim geweest en hebben rond deze basis allerlei andere producten en diensten verzonnen. Zo verdienen zij tegenwoordig veel geld.

Om te kunnen bankieren zullen banken gegevens vergaren, informatie vastleggen en, waar en indien nodig, informatie verstrekken. Bij dit soort handelingen is IT zeer goed te gebruiken. De inzet van IT is tegenwoordig haast onmisbaar bij het vastleggen van financiële transacties, bij het opvragen van de hoogte van een banksaldo enzovoort. Deed men dit vroeger allemaal met een kaartenbak of via het 'spaarbankboekje' van de klant, tegenwoordig kijkt men ergens ter wereld 'in de computer' en vraagt de informatie gewoon direct op.

Essentieel hier is dat technologie de afhandeling veel sneller maakt. Maar ook niet meer dan dat. Het is niet de verdienste van IT dan men kan bankieren. Hoe dat moet, weet men immers al duizenden jaren. De inrichting van computers binnen de ondersteunende informatie-infrastructuur is daar direct van af te leiden. En niet andersom. En dat geldt niet alleen voor een bank, maar ook voor een verzekeringsmaatschappij, een handelsmaatschappij, de overheid en ga zo maar door. Feitelijk voor elke organisatie.

Als we ervan uitgaan dat een organisatie weet waar zij mee bezig is, dan is de inrichting van de informatie-infrastructuur daarvan af te leiden. Zet daarbij op een rij welke gegevens voor de organisatie informatie is, en er vormt zich een algemeen beeld van de informatievoorziening. Maak dat beeld compleet met de afspraken die je met een organisatie rond de informatievoorziening dient te maken, en je hebt een informatie-architectuur.

Een informatie-architectuur omvat dus alle uitspraken die een organisatie doet rond zijn informatievoorziening. In termen die de organisatie normaal gebruikt, en niet in de termen van een IT-specialist. En de architectuur van de informatie-infrastructuur cq. de IT-architectuur brengt dus het totaal van elementen die samen een informatievoorziening vormen in beeld. Hier hoort de taal van de IT-specialist thuis. De informatie-architectuur geeft dus de eisen, wensen, uitgangspunten en randvoorwaarden ten aanzien van de functionele inrichting van de informatie-infrastructuur. Een informatie-architectuur is daarmee dus GEEN IT-architectuur. Een informatie-architectuur heeft op zich zelfs niets met de inzet van IT te maken. En om die reden ben ik het dus niet eens met de stelling.

Het bovenstaande is door de auteur op eigen titel geschreven en dient niet gezien te worden als de mening van het GIA.

Uw naam:
Uw E-mail:
Uw reactie: