Alles moet open zijn. Lokkers als 'gratis', 'keuzevrijheid', 'vrij verkrijgbaar',
'veiliger', 'betrouwbaarder', 'interoperabel', 'efficiënter', 'onafhankelijk',
'innovatie' vliegen je om de oren. Steeds weer wordt in discussies en
presentaties gerefereerd aan hoe goed het bij Unix-achtigen werkt, zoals
bijvoorbeeld in de Linux-community. Verder lijkt iedereen leveranciers
als Microsoft en IBM te haten 'omdat zij gesloten producten leveren'.
Als informatiearchitect
heb ik wat moeite met de huidige gedrevenheid van it'ers rond open source.
De vraag blijft maar cirkelen wat nu precies de voordelen voor een organisatie
zijn. Gratis professionele software hebben is in de praktijk onmogelijk.
Er zijn geen bedrijven die een office suite ontwikkelen en onderhouden
om niet. Zij moeten immers ook leven. En als het gratis beschikbaar
gesteld wordt, zullen zij zeker geld verdienen aan reclame, onderhoud,
beheer of iets dergelijks. Wat wel en wat niet mag, zal vooral ook afhangen
van het licentiebeleid rond dit soort software. Want wat te doen als
de software niet goed functioneert? Ligt de 'schuld' dan bij de gratis
verstrekker of bij de aanpasser?
Nog iets dat me
dwars zit. Stel, je hebt de bekende applicatie MS Powerpoint als open
source en je verandert iets. Op dat moment is het feitelijk geen commercial
off-the-shelf meer, je hebt immers een eigen versie gecreëerd.
Als je dan van it-leverancier wilt wisselen zul je die eerst moeten
inwerken. De software zal misschien beter op de organisatie aansluiten,
het beheer zal eerder duurder dan goedkoper worden. Het is verder de
vraag of de keuze voor een leverancier inderdaad zo vrij zal zijn, omdat
je nogal wat specifieke expertise nodig hebt.
Via de sourcecode
kan je functionaliteit aan- en uitzetten. Als informatiearchitect zie
ik dat meestal als een voordeel. Een beetje organisatie heeft namelijk
vaak meer implementaties van dezelfde functionaliteit. Denk bijvoorbeeld
aan workflowfunctionaliteit. Daar is vaak software voor gekocht, het
zit in onze erp-oplossing, in e-mailsoftware en in organisatiespecifieke
software rond hypotheken, logistiek, levensverzekeringen. Het op elkaar
aansluiten van dit soort vergelijkbare oplossingen (enterprise application
integration?) kost vaak veel geld.
Het feit dat standaard
software aangepast kan worden geeft misschien lokaal technische voordelen,
maar daar staan zeker beheerproblemen en dus kosten tegenover. Verder
zitten organisaties niet te wachten op open-sourceoplossingen, men wenst
goede oplossingen voor de behoefte aan informatie in termen van geld,
kwaliteit en tijd. Als dat met open source kan, perfect. De praktijk
zal echter zijn dat open-sourcesoftware het beste ingezet kan worden
in combinatie met andere software om het beste totaalresultaat te bereiken.
De huidige open-sourcehype
lijkt voort te komen uit de onmacht die veel it'ers voelen tegenover
it-leveranciers. Zij leveren 'dure' producten die we zelf niet uit elkaar
kunnen nemen en waar we dus op moeten vertrouwen. Die macht hebben we
ze overigens wel zelf gegeven, de laatste 25 jaar. De manier om die
macht in perspectief te brengen is echter niet ze te allen tijde te
verplichten sourcecode af te geven. Een en ander begint bij goed nadenken
over de gegevens die informatie zijn voor een organisatie. Onderling
afspraken maken is daarbij van groot belang, als het kan gebaseerd op
(open) standaarden. Weten wat je waar voor nodig hebt en dan kiezen
voor de passende oplossing is veel effectiever dan het altijd kiezen
voor open-sourceoplossingen. Informatiearchitectuur gaat altijd voor
informatie-infrastructuur.